อัญมณีที่ยังมีคำถามคือเอกลักษณ์และเป็นกลยุทธ์ทางการตลาดในปัจจุบันที่เกี่ยวข้องกับอัญมณี โดยเฉพาะการได้มาซึ่งเครื่อิงหมายทางการค้าแบรนด์เนมให้กับอัญมณีเป็นความพยายามที่น่าชื่นชม อย่างไรก็ตามการอ้างถึงแหล่งที่มากำลังเป็นการอำพรางผ่านการค้าขาย เช่นการที่เป็นสภาพเงื่อนไขที่สุดกู่ของการทำเหมืองก็ไม่ตรงกับประสพการณ์ส่วนตัวของผู้เขียนและผู้สังเกตุการณ์

By Cigden Lule, PhD

History and Background

หมู่บ้าน Kucukcamlitepe อยู่ทางตอนเหนือของ Bafa Lake ใน Western Anatolia หมู่บ้านนี้ได้ประโยชน์จากการที่อยู่ในภูมิประเทศที่ร่ำรวยในวัฒนธรรมและเศรษฐกิจ เป็นพื้นที่ที่มีแสงอาทิตย์และอากาศดีทำให้การทำฟาร์มได้ผลดีรวมทั้งการท่องเที่ยว ประวัติศาสตร์ของทะเลสาป Bafa และพื้นที่โดยรอบที่สามารถสืบค้นย้อนกลับไปถึง Helenistic ยุคศัตวรรษที่ 7 ก่อน ค.ศ

ในระหว่างช่วง Helenistic ทะเลสาป Bafa มีชื่อว่า Latmos มีท่าเรือเพื่อเปิดทางไปสู่ทะเล Aegean ต่อมา Latmos สูญเสียการเป็นท่าเรือธรรมชาติริมทะเลเนื่องจากการแปรสภาพเป็นพื้นที่ราบ ปัจจุบันมีพื้นที่กว่า 16,576 เอเคอร์และเป็นมรดกแห่งธรรมชาติ พื้นที่นี้อยู่ห่างประมาณ 20 นาฑีด้วยการเดินทางด้วยรถยนต์จาก Bodfrum ซึ่งทั้งสองเมืองต่างก็เป็นแหล่งท่องเที่ยวในภาคตะวันตกของเตอรกี

ความเป็น “สิ่งที่ใหม่” และ “ไม่ปกติ” คือการที่เป็นอัญมณีที่เปลี่ยนสี Diaspore, จาก Turkey ได้กลายเป็นสิ่งที่สร้างความตื่นเต้นให้กับแร่ธาตุที่ผู้คนนักสะสมทุ่มเทเพื่อให้ได้มาเป็นสมบัติของตนมาหลายทศวรรษ Diaspore ได้รับการยอมรับมากขึ้นจากนักธรณีวิทยาว่าเป็นแร่ประเภทเดียวกับแร่ bauxite

แร่ Bauxite มีขนาด fined-grained ที่แน่นหนาแข็งแรงในรูปแบบของ diaspore, boehmite, gibbsite ที่เป็นคล้ายอะลูมิเนี่ยมไฮดรอกไซด์โพลีมอพ และได้รับการพิจารณาว่าเป็นแหล่งหลักของอลูมิเนียม แร่Bauxite และแร่ที่ไม่มีคุณสมบัติเป็นอัญมณีได้สามารถขุดพบได้ในหลายแห่งทั่วโลก ซึ่งประกอบด้วย Mugla, Turkey, Naxos, Greece, Postmasburg, South Africa, Pennsylvania, Massachusets และ Colorado USA อย่างไรก็ตามมีเพียงเหมืองเล็กๆใน Mugla, Turkey ที่เป็นที่รู้กันว่าเป็นแหล่งที่ผลิต Diaspore ที่มีคุณภาพ เหมืองนี้ตั้งอยู่ใกล้กับหมู่บ้าน Kucukcamlitepe

Photo bu courtesy of Cigden lule

What is New About Diaspore?

นักแร่วิทยาพิจารณาตั้งชื่อแร่ อัญมณีและการตั้งชื่อหลากหลาย species สายงานร่วมกับการค้นคว้าและเป็นที่ยอมรับขององค์การระหว่างประเทศ ในความเป็นจริงการค้นพบแร่ธาตุใหม่ๆ จากนั้นก็ถึงการตั้งชื่อ การตรวจสอบจาก the International Mineralogy Association’s “Commission of New Minerals, Nomenclature and Classification (CNMMN)” ใช้เวลาถึง 2 ปี

อย่างไรก็ตาม หากผู้ใดต้องการตั้งชื่อแร่ธาตุใหม่ที่ทราบ species เขาสามารถทำได้โดยเสรีแต่ชื่อใหม่ดังกล่าวจะไม่ได้พิจารณาถึงคุณค่าทางวิทยาศาสตร์ เป็นที่สังเกตุว่าในโลกแห่งอัญมณีและอุตส่าหกรรมเครื่องประดับได้มีประสพการณ์การแนะนำหลากหลายแร่ใน species ชื่อใหม่ๆ ยิ่งไปกว่านั้น เมื่อได้นำเอาวิทยาศาสตร์เข้ามาเกี่ยวข้องก็มีเสียงต่อว่าต่อขานถึงความยุ่งยากจากผู้คนส่วนใหญ่ทั้งในวงการอุตสาหกรรมและวงการผู้บริโภค อันเนื่องจากผลของมัน มันมักจะเป็นสิ่งที่ “ตื่นเต้นกับข่าวใหม่”เสมอ ในการที่ได้เห็นอัญมณี “ใหม่” แนะนำเข้าสู่ตลาด แต่เมื่อความจริงเปิดเผยออกมา มันเป็นของเก่าแต่ชื่อถูกนำมาตั้งใหม่เท่านั้นเอง

ในความเห็นของผู้เขียนบทความนี้ (Cigden Lule) เป็นการเห่อตามกระแสที่ว่าเป็นสิ่ง “ใหม่” ที่เป็น diaspore ที่เปลี่ยนสีได้จาก Turkey ที่ชุมชนอัญมณีนานาชาติได้ยินการเล่าขานถึงมันในหลายปีที่ผ่านมา มันแน่นอนที่มันเป็นเรื่องใหม่เอามากๆเมื่อมันมีชื่อในเครื่องหมายการค้าที่ไม่เคยได้นินมาก่อน แล้วอะไรที่เป็นสิ่งใหม่เกี่ยวกับ diaspore?

Geology of Western Turkey and Distribution of Diaspore Occurances

ในตอนต้นๆที่จะกล่าวขวัญถึงแร่ diaspore จะหาได้ใน J.D. Dana’s “System of Minerlogy” พิมพ์ครั้งแรกในปี 1837 เป็นการกล่าวถึงรายละเอียดการศึกษาถึงแร่อลูมิเนียมในภาคตะวันตกของประเทศ Turkey ที่ทำเป็นวิทยานิพนธ์ปริญญาเอกในปี 1949 โดย Onay ตราบจนปี 1950s ได้มีการทำการค้นคว้าวิจัยโดยรัฐบาล Turkey ผ่านสถาบันวิจัยแร่ Mineral Research and Exploration Institute (MTA) อย่างไรก็ตามการรายงานคุณภาพอัญมณี Anatolian material ไม่ได้ทำจนถึงปี 1966 มีรายงานรายละเอียดเป็นครั้งแรกของผลสำรวจทางวธรณีวิทยาแร่ bauxite ที่เขต Mugla ในภาคตะวันตกของ Anatolia, Turkey ชี้ให้เห็นว่าเป็น euhedral ที่ใส (transparent) และมีผลึก diaspore crystal ขนาดใหญ่อยู่ภายในแร่ bauxite ได้มีการทำเหมืองในปี 1970 โดยรัฐบาล Turkey ไปจนถึงช่วงปลายทศวรรษ 1980s หลังจากที่การขุดแร่ดิบในบริเวญหมู่บ้าน Kucukcamliktepe ขึ้นมาไม่คุ้มในเชิงพาณิชย์การขุดด้วยกรรมวิธีใช้อุโมงค์ก็ได้ถูกยกเลิกไป แม้แต่สัมปทานการทำเหมืองรัฐบาล Turkey ก็ได้ขายสิทธิ์ดังกล่าวให้เอกชนไปทำแทนในปี 2005

Diaspore in fluorescent light, Photo by courtesy of Cigden Lule

ในปี 1950s ทางสถาบัน MTA ได้ตีพิมพ์วารสารที่เป็นที่ดึงดูดความสนใจของนักสะสม (collector) โดยเฉพาะนักสะสมจากเยอรมันเกี่วกับการขุดพบผลึก diaspore ขนาดยักษ์ไม่น้อยกว่าสองทศวรรษที่ผ่ามา diaspore ก็หวนกลับมาเป็นสิ่งที่ต้องการของทั้งนักอัญมณีและนักสะสมแร่ แหล่งที่เป็นข่าวให้การค้านี้เฟื่องฟูมาจากรัฐบาล Turkey โดยห้ามไม่ให้มีการซื้อขายนอกเขตควบคุม สิ่งนี้ทำให้เกิดการขายในตลาดมืดระหว่างชาวท้องถิ่นและคนงานเหมืองที่ลักลอบนำออกมาขาย กล่าวกันว่ามีการลักลอบนำออกมาเป็นหีบๆที่บรรจุเต็มไปด้วย diaspore ที่เป็นผลึกขนาดยักษ์ขายให้นักสะสมส่งออกไปยังเยอรมันนี ในระหว่างปี 1970s และ 1980s เป็นช่วงที่มีการแยกแร่ bauxite ออกเป็นแร่ดิบอลูมิเนี่ยม มันไปไกลตราบที่มันแสดงตัวเป็นตัวอย่างชิ้นขนาดใหญ่ของ diaspore ทั้งแบบที่เป็นเนื้อหินที่มีแร่ฝังอยู่ (matrix) และปราศจากเนื้อหิน (without matrix) หรือแม้แต่ตัดเป็นตัวอย่างให้กับพิพธภัณฑ์ใหญ่ๆทั่วยุโรป อย่างไรก็ตามด้วยการปกป้องธรรมชาติของการทำเหมืองสิ่งเหล่านี้ไม่เกิดขึ้นใน Turkey มันจึงเป็นสิ่งที่ท้าทายให้ผู้เชี่ยวชาญด้านแร่และนักสะสมชาว Turkey ในอันที่จะค้นหาแร่ที่เป็นสมบัตหรือไม่เขาก็ต้องจ่ายในราคาที่ซื้อขายกันในตลาดการแสดงสินแร่นานาชาติ

Diaspore in incandescent light, Photo by courtesy of Cigden Lule

ผู้เขียนบทความนี้ (Cigden Lule) ยอมรับความจริงที่ว่าการสร้างสิ่งใหม่และเอกชนผู้ทำเหมืองในหมู่บ้าน Kucukcamliktepe มีความมุ่งมั่นพัฒนาในเชิงบวกอย่างแน่นอน ผลจากการที่เขาได้ทำนี้ อุตสาหกรรมของเราสามารถได้ประโยชน์จากการทำเหมืองอย่างถูกกฎหมายและทำการเจียรไน diaspore เข้าสู่ตลาดให้เป็นอัญมณีทางเลือกที่สามารถเกิดการเปลี่ยนสี การค้าในตลาดที่คึกคักก็มีส่วนช่วยให้มีโอกาสได้รับการส่งเสริมจากรัฐบาล Turkey

อย่างไรก็ตามผู้เขียนบทความนี้ (Cigden Lule) ไม่ได้เห็นด้วยกับการตีพิมพ์เมื่อเร็วๆนี้ที่กล่าวอ้างว่าการทำเหมืองแร่ชนิดนี้มีความยากเย็นแสนเข็ญเพราะตัวเหมืองอยู่ในเขตภูเขาที่ห่างไกลกันดารใน Turkey การทำเหมืองในพื้นที่ดังกล่าวก็ไมได้ยุ่งยากลำบากมากไปกว่าการทำเหมืองในเขตภูมิอากาศแบบปานกลางในแถบทะเลเมดิเตอเรเนียนเลย (mild Mediterranean climate) เขตเหมืองดังกล่าวอยู่ใกล้เมืองใหญ่ (major towns) การคมนาคมถนนใหญ่ก็ได้ก่อสร้างไปทุกแห่งมากว่าทศวรรษแล้ว ยิ่งไปกว่านั้นเมื่อชาวท้องถิ่นได้รับการว่าจ้างในรูปแบบใหม่ร่วมกับอาชีพหลักคือการทำเกษตรกรรมและการท่องเที่ยว ดังนั้นการใช้ข้อความเพื่อประโยชน์ทางการค้า (beneficiation words) เกี่ยวกับการทำเหมืองแร่ชนิดนี้อาจทำให้ผู้คนเข้าใจผิดว่า Turkey ยังล้าหลังอยู่ในกลุ่มประเทศโลกที่สาม ทั้งๆที่ความจริงแล้วมันไม่ใช่

Gemological Properties of Diaspore, About the Author