ในขณะที่เรากำลังรณรงค์ต่อต้านยาชุดมหาภัยในประเทศนี้ ท่านทราบหรือไม่ว่า ยาชุดแก้ปวดเมื่อย ปวดข้อ เคล็ดขัดตามเส้น เป็นยาที่ขายดีและแพร่หลายที่สุด เพราะอาการดังกล่าวหากไม่รู้จักหลักการรักษาแล้วก็มักจะไม่หายขาด ทำให้ต้องไปขอยามากินอีก เมื่อกินยาชุดบ่อยขึ้นฤทธิ์ของยาบางตัวในยาชุดจะทำให้ร่างกายติดยา คล้ายๆ กับผู้ที่ติดเฮโรอีน ผลสุดท้ายนอกจากทำให้เสียเงินจำนวนมาก เกิดโรคแทรกซ้อนหลายอย่าง ทำให้สูญเสียเศรษฐกิจของประเทศ แล้วที่แย่ที่สุดคือ ผู้ป่วยได้รับทุกข์ทรมานแสนสาหัส ดังจะกล่าวต่อไปนี้

           ก่อนอื่นต้องขอกล่าวถึงความหมายของศัพท์บางคำ ซึ่งผู้เขียนถูกถามถึงบ่อยๆ เช่น รูมาติสซั่ม

รูมาติสซั่ม เป็นคำทับศัพท์ภาษาอังกฤษ Rheumatism ซึ่งหมายถึงโรคหรือภาวะต่างๆ ที่ทำให้เกิดอาการ ปวด เจ็บ ปวดเมื่อย ปวดล้า ของข้อต่อต่างๆ หรือของเส้นเอ็น กล้ามเนื้อ หรือกระดูก ที่ตำแหน่งต่างๆ ของร่างกาย ดังนั้นตึงเป็นคำรวมในการเรียกโรคหรือภาวะใด ๆ ก็ตามที่ทำให้เกิดอาการปวดข้อ ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อหรือเส้นเอ็นดังกล่าว ซึ่งโรคที่จัดอยู่ในกลุ่มรูมาติสซั่มนันมีจำนวนมากนับร้อยโรค เช่น โรคข้อเสื่อม ข้ออักเสบ รูมาตอยด์ กล้ามเนื้อล้า เอ็นอักเสบ กระดูกพรุน ฯลฯ เป็นต้น

     ปวดข้อ (Arthralgia) ในทางการแพทย์หมายถึงอาการปวดข้อที่เกิดขึ้นเนื่องจากมีความผิดปกติในข้อต่อเท่านั้น ซึ่งจะมีลักษณะจำเพาะคือ จะปวดในทุกทิศทางที่ข้อต่อนั้น มีการเคลื่อนไหว โรคที่ทำให้เกิดการปวดข้อได้บ่อย คือ โรคข้อเสื่อม ข้อล้าจากการถูกใช้งานเกินควร

     ข้ออักเสบ (Arthritis) หมายถึง ภาวะที่มีการปวด บวม แดง ร้อน และกดเจ็บที่ข้อใดข้อหนึ่ง ซึ่งเป็นอาการบ่งชี้ถึงการอักเสบเกิดขึ้นภายในข้อนั้น ดังนั้นข้ออักเสบจึงทำให้มีอาการปวดข้อเสมอ แต่การปวดข้อไม่จำเป็นต้องเกิดจากข้ออักเสบ

     เอ็นอักเสบ หรือ เคล็ดยอก หมายถึง การปวดที่บริเวณข้อโดยมีสาเหตุจากการอักเสบหรือความผิดปกติของเส้นเอ็นเส้นใดเส้นหนึ่งที่มายึดเกาะใกล้ชิดกับข้อต่อนั้น ๆ ลักษณะการปวดจึงมักจะเกิดขึ้นเฉพาะเวลาที่ข้อนั้นเคลื่อนไหวในทิศทางที่ทำให้เส้นเอ็นที่อักเสบถูกยึดหรือตึงรั้ง เวลาตรวจโดยใช้นิ้วกดหาจุดที่กดเจ็บ ก็จะพบที่จุด ๆ เดียวใกล้บริเวณข้อ

     สำหรับชาวบ้านทั่วไป เนื่องจากไม่ทราบว่าอาการปวดที่เกิดขึ้นนั้นมีสาเหตุมาจากกล้ามเนื้อที่ใช้เคลื่อนไหวข้อ จากเส้นเอ็นที่ยึดใกล้ข้อ หรือจากข้ออักเสบ จึงมักจะเรียกตามความรู้สึกว่า มีอาการปวดข้อหรือปวดตามข้อ

     ดังนั้น โรคปวดข้อในภาษาชาวบ้านจึงใกล้เคียงกับคำว่า โรครูมาติสซั่ม ในภาษาหมอนั่นเอง
เพื่อให้ท่านผู้อ่านเกิดความเข้าใจดีขึ้น จะขอกล่าวย่อ ๆ ถึงลักษณะของข้อต่อต่าง ๆ ในร่างกายของเราที่มีส่วนสำคัญทำให้เกิดโรคปวดข้อ แบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือ

     ข้อต่อชนิดที่มีเยื่อบุข้อ ได้แก่ ข้อต่อต่าง ๆ ตามแขนขา มือและเท้า เช่น ข้อไหล่ ข้อศอก ข้อเข่า ข้อนิ้วมือ นิ้วเท้า เป็นต้น ข้อชนิดนี้ประกอบด้วยกระดูกอ่อนฮัยยาลีน เยื่อบุข้อซึ่งมีหน้าที่สร้างน้ำหล่อข้อหรือไขข้อ โดยมีพังผืดยึดหุ้มอยู่ชั้นนอกโดยรอบ ที่บริเวณใกล้ข้อ จะมีเส้นเอ็นของกล้ามเนื้อต่าง ๆ มายึดติด เพื่อทำหน้าที่เคลื่อนไหวข้อนั้น หรือเป็นตัวยึดกระดูกของข้อให้มีความมั่นคงในการเคลื่อนไหว (ดูรูปประกอบที่ 1) น้ำหล่อข้อหรือไขข้อมีหน้าที่ฉาบบนผิวกระดูกอ่อนเพื่อลดการเสียดสี กระจายแรงหรือน้ำหนักทีผ่านข้อ ถ่ายเทอาหารให้แก่กระดูกอ่อน ส่วนกระดูกอ่อนมีลักษณะคล้ายฟองน้ำที่ค่อนข้างแข็งและผิวมันเรียบ เพื่อให้การเคลื่อนไหวของข้อมีความนิ่มนวล ป้องกันการกระทบกระแทกเสียดสีเวลาเคลื่อนไหวและเป็นหมอนรองรับแรงหรือน้ำหนักช่วงแบ่งเบาภาระของกระดูกแข็งที่อยู่ข้างๆ ได้

          ข้อต่อที่ยึดด้วยกระดูกอ่อนไฟบรัส

     ข้อต่อที่ยึดด้วยกระดูกอ่อนไฟบรัส ได้แก่ ข้อต่อของกระดูกสันหลังที่เชื่อมด้วยหมอนกระดูกนั่นเอง ข้อชนิดนี้ไม่มีเยื่อบุข้อ จึงไม่มีน้ำไขข้อ แต่ประกอบด้วยกระดูกอ่อน ซึ่งล้อมรอบส่วนตรงกลางที่มีลักษณะคล้ายวุ้น มีพังผืดยึดติดกระดูกอ่อนโดยรอบและเชื่อมโยงติดกับกระดูกสันหลัง (ดูรูปประกอบที่ 2)

   จากการที่ได้รักษาผู้ป่วยกว่าสี่พันราย พบว่าประมาณร้อยละ 80 เกิดจากโรข้อเสื่อม และกลุ่มที่เป็นเอ็นอักเสบ เคล็ดยอก หรือกล้ามเนื้อล้า ซึ่งเป็นโรคที่ไม่ร้ายแรง ผู้ป่วยสามารถรักษาตนเองให้หายได้ อีก้อยละ 20 เกิดจากข้ออักเสบรุนแรงชนิดต่างๆ เช่น โรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ โรคเก๊าท์ โรคแอสแอลอี ข้ออักเสบรูมาติค เป็นต้น

   ปวดข้อจากโรคข้อเสื่อมหรือกลุ่มเอ็นอักเสบ กล้ามเนื้อล้า อาการมักเป็นแบบค่อยๆ เป็น โดยไม่พบลักษณะการอักเสบ เช่น บวม แดง ร้อน ของข้อที่มีอาการปวด และจะปวดเฉพาะตอนเริ่มเคลื่อนไหวข้อใหม่ๆ หรือภายหลังจากการใช้ข้อนั้นมากหรือนานเกินไป เวลาหยุดใช้ข้อนั้นก็จะหายปวด ปวดจากข้ออักเสบจะเห็นลักษณะการอักเสบชัดเจนที่บริเวณข้อ และมักมีอาการปวดตลอดเวลา แม้เวลาข้ออยู่นิ่งๆ ไม่เคลื่อนไหวก็ยังปวด และบางครั้งผู้ป่วยจะมีไข้ อ่อนเพลีย ผอมลงด้วย

   พบมากพอๆ กัน แต่อยู่กับคนละวัย และมีความผิดปกติแตกต่างกันโรคข้อเสื่อม มักพบในผู้ที่มีอายุเกิน 50 ปี ขึ้นไป พบบ่อยในผู้หญิงมากกว่าผู้ชาย ประมาณ 3 เท่า ข้อที่เป็นโรคข้อเสื่อมได้บ่อยคือ ข้อเข่า กระดูกสันหลังส่วนบั้นเอว ส่วนต้นคอ และข้อเล็กๆ ที่ปลายนิ้วมือ และกลางนิ้วมือ ตามลำดับ

   ส่วนกลุ่มเอ็นอักเสบ เคล็ดยอกหรือกล้ามเนื้อล้า มักพบในคนอายุน้อย คือ ระหว่าง 20-45 ปี หญิงกับชายอัตราส่วนพอๆ กัน โดยผู้ป่วยชายมักเป็นพวกที่มีอาชีพทำงานหนัก หรือใช้แรงงาน เช่น กรรมกรแบกหาม ชาวนา ชาวสวน พวกนี้มักมาด้วยอาการปวดหลัง ปวดไหล่ หรือปวดเส้นเอ็นที่บริเวณข้อศอก ส่วนผู้ป่วยหญิงอาจเป็นพวกทำงานหนักหรือพวกทำงานเบา ๆ แต่ขาดการออกกำลังกายก็ได้ โดยมีอาการปวดเมื่อยที่บริเวณหลัง ต้นคอ หรือกล้ามเนื้อส่วนอื่นแล้วแต่อาชีพ เช่น ผู้ที่ชอบใส่รองเท้าส้นสูงจะปวดส้นเท้าและเมื่อยหลัง

   อาการของทั้งสองพวกนี้อาจจะคล้ายคลึงกันมากตรงที่มีการปวดข้อหรือปวดตามเส้น หลังจากทำงานหนักหรือนานเกินไป แต่แตกต่างกันในแง่การรักษา และพวกที่เป็นเอ็นอักเสบกล้ามเนื้อล้า จะไม่พบการเปลี่ยนแปลงของข้อหรือกระดูกในภาพรังสี พวกที่เป็นโรคข้อเสื่อมเวลาถ่ายภาพรังสีจะพบลักษณะของข้อเสื่อมแล้วแต่ความรุนแรง เช่น กระดูกอ่อนบางลงหรือหายไป มีเดือยหรือปุ่มกระดูกงอกที่ขอบ ๆ ของกระดูก เป็นต้น (ดูภาพประกอบ)

     กระดูกงอกโดยทั่วไป ไม่มีอันตรายใดๆ เป็นแก่เพียงส่วนหนึ่งของการเปลี่ยนแปลงของภาวะข้อเสื่อมเท่านั้นเอง เช่นเดียวกันกับผิวหนังย่น หรือผมหงอก ซึ่งอาจเป็นข้อบ่งชี้ว่าสังขารเสื่อมตามวัย จึงไม่ใช่เนื้องอกหรือมะเร็งของกระดูก เพื่อหลีกเลี่ยงความเข้าใจผิด ซึ่งทำให้ผู้ป่วยกังวลใจ แพทย์หลายท่านจะใช้คำว่าหินปูนเกาะที่ขอบๆ ของข้อ แทนคำว่ากระดูกงอก

     ข้อนี้สำคัญมาก เป็นความจริงที่ลักษณะของข้อเสื่อม เช่น การสึกหรอของกระดูกอ่อนหรือมีหินปูนเกาะที่ขอบๆ ของข้อ จะเกิดขึ้นหรือพบได้ในทุกคนที่สูงอายุ แต่ปวดข้อจากภาวะข้อเสื่อมไม่ได้เป็นกันทุกคน เราจะเรียกผู้ที่มีอาการปวดข้อเนื่องจากข้อเสื่อมว่าเป็นโรคข้อเสื่อม ส่วนที่มีภาวะข้อเสื่อมตามวัย (ซึ่งอาจพบได้จากการเห็นปุ่มกระดูกที่ข้อนิ้วมือ หรือจากภาพถ่ายรังสี)แต่ไม่มีอาการปวดข้อไม่ถือว่าเป็นโรค ถือว่าเป็นปกติของคนวัยนั้น

         

     ปัจจัยที่ทำให้เป็นโรคข้อเสื่อมมีหลายประการ ที่สำคัญคือ
ความอ่อนแอของกล้ามเนื้อที่พยุงหรือเคลื่อนไหวข้อ หากกล้ามเนื้อแข็งแรง ข้อก็จะทนทนกับการใช้งานโดยไม่ปวด น้ำหนักของผู้ป่วย คนอ้วนหรือน้ำหนักมกเกิดเกณฑ์ จะปวดข้อได้บ่อยและมีอาการรุนแรงกว่าคนรูปร่างสมส่วนที่อยู่ในวัยเดียวกัน

   นอกจากนี้ ผู้ที่มีรูปร่างของกระดูกผิดปกติ เช่น ขาโก่ง ขาเป๋ หรือหลังคด หลังโก่ง ย่อมจะมีโอกาสเป็นโรคข้อเข่าเสื่อม หรือกระดูกสันหลังเสื่อมมากกว่าคนที่โครงกระดูกปกติ

หลักสำคัญในการรักษามีสามข้อ คือ 

   1. ต้องรักษาอาการเจ็บหรือปวดข้อให้ทุเลาก่อน ซึ่งการใช้ยาแก้ปวดอาจใช้ พาราเซตามอล 1-2 เม็ด ทุก 6 ชั่วโมง เฉพาะตอนที่มีอาการ หรือ แอสไพริน ขนาด 2-3 เม็ด ทุก 6 ชั่วโมง พร้อมกับอาหารหรือ ยาลดกรด จนกว่าอาการปวดทุเลา แล้วค่อยๆ หยดยาก็ได้ นอกจากนี้ การใช้กระเป๋าน้ำร้อน ผ้าขนหนูชุบน้ำร้อน หรือใบพลับพลึงอังไฟแล้วประคบบริเวณที่ปวดก็อาจช่วยได้มาก ในรายที่มีอาการปวดไม่มากและนานๆ เป็นครั้ง การพักผ่อนข้อที่ปวดสัก 2-3 วัน อาจทำให้หายได้เอง

   2. พยายามขจัดปัจจัยที่มีส่วนทำให้ปวดข้อกำเริบ หรือเป็นบ่อยขึ้น เช่น คนอ้วนต้องแนะนำให้ลดน้ำหนักโดยวิธีลดอาหาร หลีกเลี่ยงการนั่งกับพื้นซึ่งทำให้ปวดเขาและปวดหลังได้บ่อย ควรเปลี่ยนอิริยาบถบ่อยๆ เช่น นั่งทำงาน 1 ชั่วโมงควรหยุดพัก ลุกขึ้นมาเดินสัก 2-3 นาที เป็นต้น

   3. ต้องฟื้นฟูสมรรถภาพของกล้ามเนื้อที่เคลื่อนไหวข้อให้แข็งแรงขึ้น จะได้ทนทานกับการใช้งานโดยไม่ให้ปวดข้อต่อไป เช่น ปวดเข่า ควรบริหารกล้ามเนื้อต้นขาส่วนหน้า ปวดหลัง ควรบริหารกล้ามเนื้อที่ยึดอยู่รอบๆ กระดูกสันหลัง เป็นต้น

     การฝึกกล้ามเนื้อต้องเริ่มทำเมื่ออาการปวดทุเลาลงแล้ว โดยระยะแรก ฝึกครั้งละ 3-5 นาที วันละ 2-3 ครั้ง จนไม่รู้สึกปวดเมื่อย จึงเพิ่มจำนวนครั้งขึ้นเป็น 3-5 ครั้ง โดยเฉพาะอย่างยิ่งการบริหารกล้ามเนื้อเข่า ต้องฝึกจากไม่ยกน้ำหนัก จนยกน้ำหนักได้ 0.3, 0.5, 0.7, 1 กิโลกรัม โดยเพิ่มไปเรื่อยๆ ทุกๆ 2-3 สัปดาห์ จนยกได้ 2-3 กิโลกรัม แล้วเข่าจะแข็งแรงพอที่จะเดินได้ดีมาก โดยไม่มีอาการปวด

     จะขอเน้นว่า แม้ว่าเราไม่สามารถเปลี่ยนแปลงความผิดปกติของข้อเสื่อมได้ แต่อาศัยหลักการ 3 ข้อดังกล่าว เราสามารถรักษาอาการปวดข้อจากข้อเสื่อมให้หายได้ เมื่อผู้ป่วยไม่ปวดข้อแล้ว ก็ไม่มีความจำเป็นที่ต้องกินยาแก้ปวดอีกต่อไป เพียงแต่ต้องรักษาตนตามข้อ 2 -3 อย่างสม่ำเสมอต่อไป ก็จะป้องกันไม่ให้โรคข้อเสื่อมกำเริบได้อีก

     ปกติภาวะเอ็นอักเสบมักจะหายเองได้ภายใน 1-2 สัปดาห์ สาเหตุที่มีอาการเป็นๆ หายๆ บ่อย หรือบางครั้งจนกลายเป็นปวดอยู่นานเป็นเดือนๆ ไม่ยอมหายขาดมีได้หลายประการคือ

   1) เนื่องจากการใช้งานของกล้ามเนื้อหรือเส้นเอ็นส่วนนั้นไม่ถูกสุขลักษณะ และติดเป็นนิสัยทำให้เกิดความไม่สมดุลของกล้ามเนื้อกลุ่มต่างๆ เช่น ปวดหลังหรือไหล่ในผู้ที่ชอบหิ้วของหนักๆ ด้วยมือเพียงข้างเดียว ปวดเส้นเอ็นที่ส้นเท้าในคนที่ชอบใส่รองเท้าส้นสูงเกินไป เป็นต้น

   2) งานที่ทำนั้นหนักเกินความสามารถของกล้ามเนื้อหรือเส้นเอ็นที่จะรับได้ หรือกล้ามเนื้อถูกใช้งานนานเกินไปจนเกิดความเปลี้ยหรือล้า เช่น ซักผ้าหลายๆ ชั่วโมงติดๆ กัน

   3) ประสิทธิภาพของกล้ามเนื้อหรืเส้นเอ็นเสื่อมลงตามอายุ (ตามสังขาร)

   4) ได้รับการรักษาที่ไม่ถูกต้อง เช่น การบีบนวด ดัดหรือดึงรั้งเส้นเอ็นหรือกล้ามเนื้อที่ปวด โดยไม่ถูกวิธี หรือใช้แรงมากเกินไป หรือทำบ่อยเกินไป ผลก็คือภายหลังจากการนวด ดัด เส้นเอ็น และกล้ามเนื้อจะยอกช้ำ หรืออักเสบมากว่าวเดิมอีก ซึ่งเป็นเหตุให้ผู้ป่วยบีบนวดแรงหรือบ่อยขึ้นอีก จนกลายเป็นภาวะเรื้อรัง

     ในระยะที่มีอาการปวดแบบเฉียบพลัน ควรให้หยุดพักการใช้งานสัก 3-5 วัน และทบทวนดูว่ามีสาเหตุใดที่ทำให้เกิดอาการปวดในครั้งนี้ เพื่อพยายามหาทางหลีกเลี่ยงต่อไป หากหยุดพักแล้ว ยังมีอาการปวดมากอยู่อาจกินยาพาราเซตามอล 300-500 มิลลิกรัม ทุก 6 ชั่วโมง จนอาการทุเลาหรือจะใช้แอสไพรินขนาด 2-3 เม็ด ทุก 6 ชั่วโมง โดยกินหลังอาหารทันที และหรือพร้อมกับยาลดกรดในกระเพาะอาหารก็ได้ จนอาการทุเลา ในระยะ 24 ชั่วโมง แรกอาจใช้ผ่าชุบน้ำแข็งวางประคบบริเวณที่ปวด เมื่อเลย 24 ชั่วโมงไปแล้วจึงใช้กระเป๋าน้ำร้อนหรือใบพลับพลึงอังไฟประคบ เมื่อพ้นระยะปวดหรืออักเสบแล้ว ซึ่งใช้เวลาประมาณ 5-7 วัน จึงค่อย ๆ เคลื่อนไหวบริหารกล้ามเนื้อ หรือเส้นเอ็นนั้นให้คืนสู่สภาวะปกติ

     สำหรับผู้ที่ปวดเรื้อรังหรือเป็นๆ หายๆ เมื่อกินยาดังกล่าวติดต่อกันสัก 3-4 วัน จนอาการปวดทุเลาลงแล้ว ควรระวังให้การทำงานในอิริยาบถที่ถูกต้อง และเริ่มการออกกายบริหารให้เส้นเอ็นและกล้ามเนื้อส่วนนั้นยืดหยุ่นได้เต็มที่ ต่อมาจึงค่อยๆ ฝึกให้กล้ามเนื้อแข็งแรงขึ้นโดยใช้หลักเดียวกับการเล่นกล้าม

     ในผู้ป่วยที่มีสุขภาพแข็งแรงดี เช่นกรรมกรแบกหาม ก็ยังต้องเน้นเรื่องออกกายบริหารฝึกกล้ามเนื้อให้แข็งแรงขึ้นกว่าเดิมอีก เพราะแม้ว่าเขาจะแข็งแรงกว่าคนธรรมดา แต่เขาต้องทำงานหนักมากกว่าคนธรรมดา และงานนั้นหนักจนทำให้เกิดอาการปวดข้อหรือปวดเมื่อย หากเปลี่ยนงานหรืออาชีพไม่ได้ มีอยู่เพียงวิธีเดียวก็คือ ต้องฝึกให้กล้ามเนื้อหรือเส้นเอ็นของผู้นั้นมีความแข็งแรงทนทานมากกว่าปริมาณงานที่เขาต้องทำ การรู้จักฝึกบริหารให้กล้ามเนื้อแข็งแรงขึ้นเรื่อยๆ จะเป็นวีเดียวที่จะทำให้อาการปวดข้อเส้นอักเสบ หรือกล้ามเนื้อเมื่อยล้าค่อยๆ หายไปหรือไม่กำเริบอีก ผู้ป่วยก็จะไม่ต้องพึ่งยาแก้ปวดชนิดใดๆ อีกต่อไป และมีสุขภาพแข็งแรงด้วย

     ยาที่ฉีดส่วนใหญ่เป็นพวกสเตียรอยด์ ซึ่งจะออกฤทธิ์แก้ปวด ลดอักเสบ ได้รวดเร็วทันใจ แต่ไม่ได้แก้ต้นเหตุ จึงมีผลเสียมากกว่าหากฉีดบ่อยๆ เพราะยาพวกนี้ฉีดเข้าข้อจะทำให้กระดูกอ่อนมีการเสื่อมหรือสลายรวดเร็วกว่าปกติ และการที่ผู้ป่วยหายปวดทันใจก็อาจจะใช้ข้อนั้นๆ มากเกินไปจนเกิดการเสื่อม และข้อหลวมชำรุดเร็วขึ้นด้วย คล้ายกับข้อต่อรถยนต์เริ่มหลวมชำรุดแล้ว เรากลับไปเร่งเครื่องและบรรทุกน้ำหนักมากเกินอีกย่อมจะทำให้เกิดการพังพินาศเร็วขึ้น การฉีดเข้าเส้นเอ็นบ่อยๆ ทำให้เอ็นเปื่อยเกิดการฉีกขาดได้ ที่พบบ่อยคือเอ็นร้อนหวายขาด ทำให้ผู้ป่วยพิการไปชั่วชีวิต

          ยาชุดหรือยาที่มีสเตียรอยด์เวลากินนานๆ จะหยุดทันทีไม่ได้ ดังอาการของผู้ป่วยรายนี้

     วิธีแก้  คือต้องหายาแก้ปวดให้กินจนพอที่จะระงับปวดได้ เช่น แอสไพริน ต้องให้ขนาด 60-80 มิลลิกรัม ต่อน้ำหนักตัว 1 กิโลกรัมต่อวัน แบ่งให้วันละ 3-4 ครั้ง กินพร้อมกับอาหารหรือหลังอาหารทันที แล้วค่อยๆ ฟื้นฟูสมรรถภาพของกล้ามเนื้อให้แข็งแรงขึ้น ให้เลิกกินยาชุด แต่ให้ยาเพร็ดนิโซโลน ขนาด 5 มิลลิกรัมให้กินแทน วันละ 1 เม็ด ถ้าผู้ป่วยทนได้ ให้ยาขนาดนี้ไปประมาณ 1 เดือน เมื่อกล้ามเนื้อพอจะแข็งแรงขึ้นจากการบริหารทุกวัน ให้ลองกินเพร็ดนิโซโลนเป็น 1 เม็ดครึ่ง วันเว้นเว้น สลับกับครึ่งเม็ด วันเว้นวัน หากผู้ป่วยไม่มีอากรหน้ามืดเป็นลมในวันที่กินยาครึ่งเม็ด ก็ให้ยาแบบนี้ต่อไปอีก 1 เดือน จึงเปลี่ยนมาให้กินเพร็ดนิโซโลน 1 เม็ดครึ่ง วันเว้นวันอีก 1 เดือน ถ้าอาการยังดีอยู่กินเป็น 1 เม็ดวันเว้นวันอีก 1 เดือน แล้วลดเหลือครึ่งเม็ดวันเว้นวันอีก 1 เดือน จึงค่อยหยุดเพร็ดนิโซโลนในที่สุด

     หากในระหว่างลดยาหรือเปลี่ยนวิธีกินยาอยู่ แล้วผู้ป่วยเกิดอาการอ่อนเพลีย หน้ามืด หรือความดันเลือดต่ำ ก็ต้องกลับไปกินยาวันละ 1 เม็ดตามเดิม ตลอดเวลาที่จัดเพร็ดนิโซโลนอยู่ ยาแก้ปวดหรือแอสไพรินควรจะให้ไปเรื่อยๆ และต้องส่งเสริมการฝึกกายบริหารทุกวัน

     การกินยาชุดแม่จะเพียงวันละชุดไปเรื่อยๆ ไม่ดีแน่ เพราะเราไม่ทราบว่าในนั้นมียาเพร็ดนิโซโลนหรือ เดกซาอยู่ ปริมาณเท่าใด และมียาอันตรายอย่างอื่น เช่น กลุ่มฟีนิลบิวตาโซน ซึ่งทำให้ไขกระดูกฝ่อ และแผลในกระเพาะอาหารด้วยหรือไม่ ผลร้ายจากการกินยาสเตียรอยด์นานๆ กระดูกจะผุมากขึ้น และกล้ามเนื้อจะปวดและอ่อนแรงมากขึ้นเรื่อยๆ ผู้ป่วยส่วนใหญ่จะต้องเพิ่มขนาดของยาเพื่อระงับอาการที่มีมากขึ้นเรื่อยๆ อย่างไม่รู้ตัวคล้ายคลึงกับการติดเฮโรอีน จนสักวันหนึ่ง ผู้ป่วยจะปวดไปหมดทั้งตัว ทั้งๆ ที่ยังกินยาชุดอยู่ อาการปวดจะทรมานมากจนให้ใครถูกต้องไม่ได้ ผู้ป่วยไม่ยอมเคลื่อนไหวข้อใดๆ และการให้ยาระงับปวดขนานใดๆ ก็ไม่ได้ผล ซ้ำการที่กระดูกผุมากและน้ำหนักตัวก็มากจะเสี่ยงกับกระดูกทรุดหัก ยิ่งปวดรุนแรงไปใหญ่ ผู้ป่วยอาจร้องครวญครางอยู่ตลอดเวลาเป็นที่น่าสมเพชเวทนาแก่ทุกคนที่พบเห็น ต่อมาอาจจะมีการติเชื้อของผิวหนังเนื่องจากการเกิดแผลกดทับ และความต้านทานของร่างกายต่ำ อาจมีเลือดออกจากกระเพาอาหารหรือลำไส้ การติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจ ฯลฯ ภายหลังจากทรมานอยู่เป็นปีๆ และสิ้นค่ารักษาไปนับหมื่นหรือแสนบาท ในที่สุดก็ถึงแก่กรรมไปอย่างน่าเวทนา

   1. สาเหตุของโรคปวดข้อที่พบบ่อยที่สุดคือ โรคข้อเสื่อมและเอ็นอักเสบ เคล็ดยอกหรือกล้ามเนื้อล้า ซึ่งเป็นโรคที่ไม่ทำให้ผู้ป่วยพิการ และกว่าร้อยละ 80 เป็นโรคที่รักษาให้หายได้หรือดีพอที่จะทำงานเป็นปกติได้ด้วยวิธีรักษาด้วยตนเอง

   2. หัวใจของการรักษาและป้องกันไม่ให้ปวดข้อกำเริบอีกก็คือ การรู้จักฝึกบริหารให้กล้ามเนื้อรอบๆ ข้อที่ปวดหรือเมื่อยมีความแข็งแตงและทนทานขึ้น และหลีกเลี่ยงจากการทำงานในอิริยาบถทีผิดสุขลักษณะ

   3. ยาแก้ปวดควรกินเฉพาะในขณะที่มีอาการปวดรุนแรงเท่านั้น ไม่มีความจำเป็นที่ต้องกินติดต่อกันหากท่านปฏิบัติตามข้อ 2 อย่างสม่ำเสมอ

   4. ไม่ควรกินยาชุดแก้ปวดข้อหรือปวดเส้น อย่าให้ใครฉีดยาเข้าข้อหรือเข้าเส้นเอ็นเกินปีละ 2-3 ครั้ง อย่านวด ถู ดัด จับเส้นรุนแรงหรือบ่อยเกินไปจนติดเป็นนิสัย

   5. ผู้ที่ทดลองรักษาด้วยวิธีดังกล่าวข้างต้นแล้วอาการไม่ทุเลาใน 3-4 สัปดาห์ หรือผู้ที่ปวดหลัง ปวดต้นคอ แล้วมีอาการปวดร้าวหรือชาตามต้นขา ปลายขา หรือแขน ควรไปปรึกษาแพทย์ เพราะจากอาการดังกล่าวอาจเกิดจากหมอนกระดูกหรือปุ่มกระดูกงอกกดทับถูกรากประสาท