การตรวจหาค่าความเข้มข้นของเลือดเป็นส่วนหนึ่งในการตรวจหาความสมบูรณ์ของเลือด และ ความผิดปกติที่พบซึ่งจะสามารถพบได้ทั้งปริมาณที่มากเกินไป และ น้อยเกินไปได้ ค่าความเข้มข้นของเลือดไม่ได้บอกถึงสาเหตุของโรค  แต่บอกเพียงว่ามีความผิดปกติของปริมาณเม็ดเลือดแดง

          การตรวจหาค่าความเข้มข้นของเลือด เราจะใช้เครื่องที่เรียกว่า เครื่องปั่นฮีมาโตคริต หรือ Hematocrit Centrifuge โดยจะทำการเจาะเลือดที่ปลายนิ้วใส่ไปในหลอดแก้ว แล้วนำไปปั่นหาค่าความเข้มข้นของเลือด ด้วยเครื่องปั่นฮีมาโตคริต แรงเหวี่ยงหนีศูนย์กลางจะทำให้เม็ดเลือดแดงไปกองรวมตัวกันที่ก้นหลอดแก้ว ซึ่งจะได้เลือด โดยแบ่งเป็นสองชั้น คือ

1. ชั้นน้ำเหลือง
2. ชั้นเม็ดเลือดแดง

เมื่อนำมาเปรียบเทียบปริมาตรเม็ดเลือดแดงเทียบกับเลือดจะได้ค่าความเข้มข้นของเลือด

ตารางแสดงค่า HCT

ค่าวิกฤติ (ยกเว้นทารก)      Hct  < 15%  หรือ  > 60%

ความผิดปกติที่พบได้ ……….ในกรณี

1. ในกรณีตรวจพบความเข้มข้นของเลือดน้อยเกินไป  สาเหตุอาจเกิดจาก

-          ร่างกายมีเม็ดเลือดแดงน้อยไปทำให้เกิดโรคโลหิตจาง

-          เกิดจากโรค เช่น โรคตับแข็ง (cirrhosis) โรค Nephrotic syndrome เกิดการเจือจางเม็ดเลือดแดงทำให้ค่า Hematocrit  ตรวจพบค่าต่ำลง

-          เกิดการเสียเลือดค่อนข้างมากจากเหตุใดเหตุหนึ่ง เช่น ริดสีดวงทวาร มีพยาธิปากขอในลำไส้ เลือดออกทางเดินอาหาร หรือ ตกเลือด

-          การขาดวิตามิน เช่น วิตามิน บี 12 หรือธาตุเหล็ก ที่เกี่ยวกับการสร้างเม็ดเลือดแดง ทำให้ไขกระดูกผลิตเม็ดเลือดแดงได้ในขนาดที่เล็กลง หรือได้จำนวนน้อย

-          เป็นโรคเกี่ยวกับ กระดูก หรือ มีความผิดปกติของไขกระดูก

-          อาจจะเกิดจากการตั้งครรภ์

-          โรคมะเร็งเม็ดเลือด

-          การกินยาบางชนิดก็อาจมีผลให้ค่า Hematocrit  ต่ำลงได้ เช่น ยาปฏิชีวนะ chloramphenicol หรือ penicillin

2. ในกรณีตรวจพบความเข้มข้นของเลือดมากเกินไป สาเหตุอาจเกิดจาก

-          สภาวะการสร้างเม็ดเลือดแดงมาก

-          เป็นโรคหัวใจมาแต่กำเนิด ร่างกายสร้างเม็ดเลือดแดงให้มีจำนวนมากขึ้นเพื่อส่งออกซิเจนให้แก่กล้ามเนื้อหัวใจและอวัยวะต่าง ๆ ในปริมาณที่พอเพียง

-          โรคเม็ดเลือดแดงมากเกิน  เป็นโรคที่ไขกระดูกสร้างเม็ดเลือดแดงมาก

-          เกิดจากการขาดน้ำ อย่างรุนแรง เช่น เกิดอาการถ่ายท้องอย่างรุนแรง ถูกไฟลวกอย่างรุนแรง ฯลฯ

-          โรคหลอดลมอักเสบเรื้อรัง  ร่างกายต้องสร้างเม็ดเลือดแดงเพิ่มเพื่อชดเชยภาวะขาดออกซิเจนจากโรคปอดเรื้อรัง 

-          ขนาดของเม็ดเลือดแดงที่ใหญ่กว่าปกติ