รู้ทัน....โรคหลอดเลือดสมองตีบตัน-เส้นเลือดในสมองแตก

          โรคหลอดเลือดสมอง ที่หลายคนไม่รู้ด้วยซ้ำว่านิสัยที่ตัวเองทำเป็นประจำอาจจะก่อให้เกิดภาวะเสี่ยงโรคนี้อยู่ ทั้งความเครียด การสูบบุหรี่ ดื่มเหล้า และการไม่ออกกำลังกาย สุดท้ายก็เกิดโรคความดันโลหิตสูง เบาหวาน โรคหัวใจ นำพาต่อไปยังโรคหลอดเลือดสมองที่หากตีบ อุดตัน หรือหลอดเลือดแตกขึ้นมา ก็จะทำให้พิการหรืออาจร้ายแรงถึงขั้นเสียชีวิตได้

แล้ว..โรคหลอดเลือดสมองตีบตัน – เส้นเลือดในสมองแตก มันคืออะไร?
          โรคหลอดเลือดสมอง (stroke) บางคนอาจเรียกว่า โรคอัมพฤกษ์ อัมพาต เพราะในบางกรณีโรคหลอดเลือดสมองอาจไม่ทำให้ผู้ป่วยเสียชีวิต แต่ก็ทำให้ผู้ป่วยมีความพิการ เป็นอัมพฤกษ์ อัมพาต เพราะสมองขาดเลือด หรือมีเลือดไปเลี้ยงสมองไม่พอ ทำให้เซลล์ในสมองและการทำงานของสมองหยุดทำงาน
          "โรคหลอดเลือดสมอง" คือสาเหตุการเสียชีวิตอันดับต้น ๆ ของประชากรทั่วโลก ในขณะที่ในประเทศไทย โรคหลอดเลือดสมองเป็นสาเหตุการเสียชีวิตอันดับ 1 ในประชากรเพศหญิง และเป็นอันดับ 3 ของประชากรไทยทั้งหมด จึงนับเป็นปัญหาที่สำคัญมาก แต่หลายคนกลับมองข้ามหรือไม่รู้จักโรคนี้ ทั้งที่อยู่ใกล้ตัวกว่าที่เราคิด

สาเหตุ..ของโรคคืออะไร?
          สาเหตุของโรค เกิดได้จากสาเหตุ 2 อย่าง คือ หลอดเลือดสมองแตก (พบในผู้ป่วยประมาณ 20-30%) และหลอดเลือดสมองตีบ หรืออุดตัน (พบในผู้ป่วยประมาณ 70-80%)

อาการ..ของโรคหลอดเลือดสมองแตก
          คืออาการที่หลอดเลือดในสมองฉีกขาด จึงทำให้เกิดเลือดออกในสมอง หรือที่มักได้ยินจากข่าวว่า "เส้นเลือดในสมองแตก" เมื่อมีอาการขึ้นมาอาจทำให้ถึงแก่ชีวิตได้ทันที หรือหากไม่เสียชีวิตก็อาจพิการ เป็นอัมพฤกษ์ อัมพาต โดยจะเกิดได้จากสาเหตุ เช่น
          1. ภาวะความดันโลหิตสูง

          2. การมีหลอดเลือดสมองโป่งพอง

          3. การมีหลอดเลือดผิดปกติแต่กำเนิด
        4. โรคปรสิต โดยเฉพาะพยาธิ

        5. การเปลี่ยนแปลงของผนังหลอดเลือด
        6. ความผิดปกติของการแข็งตัวของเลือด 

        7. หลอดเลือดอักเสบ 
        8. การตกเลือดในก้อนเนื้องอก หรือเนื้องอกไปแทรกแซงหลอดเลือด

อาการ..ของโรคหลอดเลือดสมองตีบ อุดตัน
          การอุดตันของเส้นเลือดที่นำเลือดไปเลี้ยงสมองในส่วนต่าง ๆ จะทำให้สมองขาดเลือด สาเหตุอาจเกิดได้จาก
        1. การมีภาวะหลอดเลือดแดงแข็ง  มักพบในผู้ป่วยที่มีปัจจัยเสี่ยง เช่น อายุมาก โรคความดันโลหิตสูง เบาหวาน สูบบุหรี่ และไขมันในเลือดสูง ทำให้ไขมันไปเกาะผนังหลอดเลือด
        2. โรคหัวใจ มักพบในผู้ป่วยโรคหัวใจเต้นผิดจังหวะ หัวใจโต ลิ้นหัวใจตีบหรือรั่ว ผนังหัวใจรั่ว หรือเกิดจากการฉีกของผนังหลอดเลือดด้านใน
        3. โรคของหลอดเลือดขนาดเล็กที่อยู่ลึกในสมองที่เรียกว่า Lacunar infarction มักเกิดได้จากภาวะความดันโลหิตสูงและเบาหวาน
        4. โรคหลอดเลือดสมองอุดตันที่เกิดจากสาเหตุอื่น ๆ เช่น การมีหลอดเลือดอักเสบ, หลอดเลือดผิดปกติแต่กำเนิด รวมถึงการแข็งตัวของเลือดที่เร็วเกินไป หรือเกล็ดเลือดมากเกินไป เป็นต้น

เช็คสัญญาณเตือนสักนิด.........
          โรคหลอดเลือดสมองเป็นภัยร้ายแรงที่จ้องคร่าชีวิตเราอยู่เงียบ ๆ เพราะมีหลายคนที่กว่าจะรู้ตัวว่าป่วยก็มีอาการหนักจนต้องหามส่งโรงพยาบาล ในขณะที่อีกหลายคนไม่มีอาการเตือนล่วงหน้า ดังนั้นสิ่งหนึ่งที่ช่วยได้คือ การตรวจเช็คความผิดปกติของร่างกายตัวเอง คือ ถ้ามีอาการต่าง ๆ ดังนี้ ให้สงสัยไว้ก่อนเลยว่าอาจจะเป็นโรคหลอดเลือดสมอง
          F - Face ใบหน้าเบี้ยว หรืออ่อนแรง
          A - Arm แขนขาชา หรืออ่อนแรง
          S - Speech พูดไม่ชัด พูดไม่ได้
          T - Time หากพบอาการให้รีบรักษาภายใน 270 นาที โดยสามารถโทรแจ้งที่สายด่วนกรมการแพทย์ 1669 ตลอด 24 ชั่วโมง

          อาการเหล่านี้มักเกิดขึ้นอย่างฉับพลัน อย่างไรก็ตามในรายที่มีภาวะสมองขาดเลือด

แบบชั่วคราว (transient ischemic attack: TIA) อาจมีอาการเตือนเหล่านี้เกิดขึ้นชั่วขณะแล้วหายไปเอง หรืออาจเกิดขึ้นได้หลายครั้งก่อนมีอาการแบบถาวร ดังนั้นหากมีอาการดังที่กล่าวมานี้ควรรีบพบแพทย์โดยเร็วที่สุด